Globalne wyzwanie jakim są dzisiaj choroby neurodegeneracyjne, ściśle związane z problemem starzenia się społeczeństw, sprawia, że światowa polityka naukowa coraz silniej koncentruje się na badaniach nad mózgiem oraz na upowszechnianiu wiedzy dotyczącej zdrowia tego najważniejszego dla człowieka organu. W efekcie tych działań zainicjowano prace nad powołaniem międzynarodowego partnerstwa na rzecz zdrowia mózgu, w którym Polska planuje również odegrać istotną rolę.
Polscy naukowcy, klinicyści i eksperci w zakresie nowoczesnych technologii informatycznych odpowiedzieli już na to wyzwanie przystępując do Europejskiej Asocjacji EBRAINS i powołując w styczniu tego roku konsorcjum EBRAINS-PL, w skład którego weszło 19 jednostek z całej Polski. Jeszcze w 2024 roku Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego udzieliło wsparcia dla zainicjowania tych działań przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowego (PCSS), które jest pełnoprawnym członkiem europejskiej asocjacji EBRAINS. Członkiem stowarzyszonym EBRAINS jest także Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN.
Dlatego też, pierwsze posiedzenie Rady Konsorcjum EBRAINS-PL, odbyło się w przeddzień Europejskiego Dnia Zdrowia Mózgu - 17. marca właśnie w siedzibie PCSS, które jest jednostką afiliowaną przy Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN.
Podczas posiedzenia wybrano na 3-letnią kadencję prezydium Rady Konsorcjum EBRAINS-PL, w skład którego weszli: przewodniczący Rady Konsorcjum, Prof. Michał Nowicki - Prorektor ds. Nauki Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, a także dwoje wiceprzewodniczących - Prof. Daniel Wójcik z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie oraz Prof. Monika Adamczyk-Sowa ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Koordynatorem konsorcjum jest Dr inż. Cezary Mazurek z PCSS.
Jak podkreśla prof. Michał Nowicki: Współpraca w ramach Konsorcjum EBRAINS-PL ma na celu dynamiczny rozwój i użytkowanie nowoczesnej cyfrowej infrastruktury badawczej dla nauk o mózgu. Infrastruktura taka jest niezbędna dla podejmowania wyzwań związanych z rozwojem medycyny personalizowanej, dla których konieczna jest transdyscyplinarna współpraca pomiędzy wiodącymi organizacjami i badaczami w dziedzinie neuronauki, zdrowia mózgu i nowoczesnych technologii.
Funkcje mózgu takie jak pamięć, uwaga, koncentracja, język i komunikacja słowna powstają na skutek wielopoziomowej interakcji oraz w efekcie procesów zachodzących na wielu poziomach struktury mózgu jednocześnie. Dlatego też postęp w rozumieniu funkcji mózgu możliwy jest tylko przy zastosowaniu technologii takich jak sztuczna inteligencja, obliczenia kwantowe czy zaawansowane symulacje wieloskalowe. Przed posiedzeniem Rady Konsorcjum w PCSS odbyło się także szkolenie w zakresie zastosowania technologii kwantowych w neuronaukach.
W kontekście trwającej prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej i jej priorytetów w obszarze zdrowia, przedstawiciele konsorcjum EBRAINS-PL wzięli także udział w panelu „EU Presidency Momentum: Developments of a Polish Brain Council and Plan”, który odbywał się w Brukseli w dniiu 18. marca, w ramach Brain Awareness Week 2025 organizowanego przez European Brain Council (EBC). Promocją działań konsorcjum EBRAINS-PL i polskiego środowiska naukowego w zakresie zdrowia mózgu zajmuje się m.in. Biuro PolSCA PAN w Brukseli - partner EBC, Europejskiej Rady Mózgu.
Zdjęcia: Magdalena Madaj (PCSS)
en